Cái gầu thì
bảo cái đài
Ra sân thì bảo ra ngoài cái cươi
Chộ tức là thấy mình ơi
Trụng là nhúng đấy đừng cười nghe em
Thích chi thì bảo là sèm
Nghe ai bảo đọi thì mang bát vào
Cá quả lại gọi cá tràu
Vo troốc là bảo gội đầu đấy em...
Nghe em giọng Bắc êm êm
Bà con hàng xóm đến xem chật nhà
Răng chưa sang nhởi nhà choa
Bà o đã nhốt con ga trong truồng
Em cười bối rối mà thương
Thương em một lại trăm đường thương quê
Gió Lào thổi rạc bờ tre
Chỉ nghe giọng nói đã nghe nhọc nhằn
Chắt từ đá sỏi đất cằn
Nên yêu thương mới sâu đằm đó em.
Ra sân thì bảo ra ngoài cái cươi
Chộ tức là thấy mình ơi
Trụng là nhúng đấy đừng cười nghe em
Thích chi thì bảo là sèm
Nghe ai bảo đọi thì mang bát vào
Cá quả lại gọi cá tràu
Vo troốc là bảo gội đầu đấy em...
Nghe em giọng Bắc êm êm
Bà con hàng xóm đến xem chật nhà
Răng chưa sang nhởi nhà choa
Bà o đã nhốt con ga trong truồng
Em cười bối rối mà thương
Thương em một lại trăm đường thương quê
Gió Lào thổi rạc bờ tre
Chỉ nghe giọng nói đã nghe nhọc nhằn
Chắt từ đá sỏi đất cằn
Nên yêu thương mới sâu đằm đó em.
Nguyễn Bùi Vợi
Năm mươi năm sống trửa lòng Hà Nội
Nỏ khi mô tui quên được quê nhà
Nhớ mần răng mà hắn nhớ diết da
Sèm được nghe "ri, tê" cho sướng rọt!
Đang tự nhiên, ai kêu: "Cho đọi nác..."
Rứa là rọt gan tui hấn rành cuộn cả lên
Tui nhớ nhà, nhớ mệ, nhớ các em
Nhớ cả cấy cươi tui nhởi trò đánh sớ
Tui nhớ ông tui suốt một đời rành khổ
Có trấy xoài rớt xuống nỏ đành ăn
Để triều về cho cháu nhỏ quây quần
Ông dạy, dộ rồi chia đều từng đứa
Chưa có khi mô tui chộ ông đi dép nợ!
Rành chưn không, phủi bộp bộp - lên giường
Ông buồn chi mà rành thở dài luôn
Giừ tui tra rồi, hiểu rọt gan ông nội
Ông đã góa vô vô cùng sớm túi
Tui cụng sắp về với ông tui đây
Trong rọt, trong gan cứ nhớ tháng, nhớ ngày
Nhớ quê Nghệ! Rành sèm nghe tiếng Nghệ!
Tiếng Nghệ choa ơi! Răng mi hay rứa thế!
Nhờ có mi hình - mà choa góa thi nhân
Choa buồn, choa vui, choa nhởi, choa mần...
Nhưng nỏ có khi mô choa quên tình - Tiếng Nghệ!
Hoàng Cát
Nghệ An
Bán kính ước mơ- tôi nửa vòng trái đất!
Bán kính yêu- tôi nửa xóm mà thôi!
Gấy Nghệ!
Người yêu tôi gấy Nghệ!
Con cái tôi là con gấy Nghệ!
Vợ tôi là cây, gấy Nghệ là rừng!
Có cần tôi PR con gấy Nghệ không?
Con gấy Nghệ thơm hơn nước hoa Pháp
Con gấy Nghệ giòn như …
Mà thôi không ví được!
Con gấy Nghệ xinh…
Nhưng chỉ chẳng dịu hiền!
Có lẽ tại gió Lào nên âu yếm cũng cong vênh
Đi khắp đông tây vẫn mo nang được nắng
Cái làm thì siêng, cái ăn thì vụng
Có câu hát làm duyên cũng lúc giận, lúc thương!
Con gấy thướt tha, yểu điệu, nhẹ nhàng
Mẹ chê: “dâu ni cưới về thì hầu vưa mệt”
Bà chọn mẹ cho cha răng,
Giừ mẹ chọn vợ cho con như rứa
Con dâu hiền là mắn đẻ, lam làm…
Hỏi trăm người lấy gấy Nghệ An
Thì cả trăm đều khen vợ đảm
Thì cả trăm đều “chê” vợ hàng xóm
Hỏi gấy Nghệ răng mà tài rứa hề?
- Con gấy hơn nhau ở cái “khoản” kia
Thuốc phiện đấy mà nhiều nơi không biết
Gấy Nghệ khi yêu thì yêu phát khiếp!
Tôi nghi ngờ nhưng biết lấy chi so?
Gấy Nghệ bảo tôi viết tặng bài thơ
Chồng gấy Nghệ, rồi bồ gấy Nghệ
Tôi quanh quẩn cả đời trong đó
Không biết gấy nơi mô hơn gấy Nghệ tôi không?
7/4/2013
Lê Huy Mậu (tác giả bài thơ sông quê)
Lê Huy Mậu (tác giả bài thơ sông quê)
* Gấy:
tiếng Nghệ vừa có nghĩa là gái, vừa có nghĩa là vợ
Hà Tĩnh
Gặp em dẫu mới lần đầu
Mà choa như thể duyên lâu lắm rồi
Phải đâu gió rạc* quê tôi
Mới nghe giọng nói người ơi su đằm
Anh xuôi Ngàn Hống chiều đông
Em về Ngàn Phố ngược dòng sông La
Giăng Màn nên chẳng thấy ra
Rú Vằng, Thiên Nhẫn, Tam Hoa quê mình**
Người Hà Tĩnh sống trọn tình
Nên chăng câu ví chùng chình bâng khuâng
Em về chưa đến đầu truông
Ghềnh Tàng, hói Bượm nhớ thương Đức Hòa***
Con gấy Hà Tĩnh nhà choa
Rờ mô cũng sướng thật- thà- thảo- thơm
Đi xa Hà Tĩnh vấn vương
Lộ ni, lộ nớ... tai ương phận Kiều
Mới nghe câu nói đã yêu
Mới nhìn khóe mắt đã xiêu xiêu lòng
Anh xuôi Ngàn Hống ngày đông
Tìm trong câu hát buồn đong vơi đầy…
20/14/11
Ngô Đức Hành
Ngô Đức Hành
* Ý thơ trong bài 'Tiếng Nghệ' của Nguyễn
Bùi Vợi
** Một số địa danh ở Đức Thọ, Vũ Quang
*** Một số địa danh ở Đức Thọ
Giới thiệu với mọi người chút ít về tiếng ở quê tui nha
TỪ ĐIỂN TIẾNG NGHỆ AN NÌ
Mi : có nghĩa là Mày
Tau : có nghĩa là Tao
Mô : có nghĩa là Đâu ?
(vd : “mi đi mô đó” thì dịch ra là “Mày đi đâu đấy”)
Tê : có nghĩa là Kia
Ni : có nghĩa là Này
Rứa : có nghĩa là Thế
Răng : có nghĩa là Sao
(vd “Răng rứa ?” dịch ra là “sao thế?” )
Ngày Mốt : có nghĩa là Ngày Kia
( vd : “mốt tau mới về” dịch ra là “Ngày kia tao mới về” )
Đọi : có nghĩa là Bát
Trốc : có nghĩa là Đầu
Tru : có nghĩa là Trâu
Lè : có nghĩa là Đùi
Nhể : từ này í chê bai có thể dịch là Chuối (mạnh hơn nhiều) or Bựa
Chộ : từ này có nghĩa là Thấy
Chi : có nghĩa là Gì ?
Nỏ : có nghĩa là Không. (Ví dụ “Nỏ đi, Nỏ cho”...nhưng mà không có câu “Đi Nỏ”hay “Cho Nỏ” đâu nhá...từ “Nỏ” chỉ đứng trước động từ...)
Bổ : có nghĩa là Ngã (vd : “hấn bị bổ xe” dịch là "Nó bị ngã xe")
Trốc Gúi : có nghĩa là Đầu Gối
Ngái : có nghĩa là Xa.
VD : Nhà mi có ngái trường ko? ~~> nhà mày có xa trường ko?
Nác : có nghĩa là Nước (nước uống í)
Môi : có nghĩa là Muôi (cái muôi chan canh í)
Su : có nghĩa là Sâu (VD : Ao ni su ri ~~> Ao này sâu thế)
Hầy : có nghĩa là Nhỉ (vd : Hay hầy ~~> Hay nhỉ or Ai đó hầy ~~> Ai đấy nhỉ )
Đài : còn có 1 nghĩa nữa là cái gàu múc nươc, hehe
Cươi : có nghĩa là Sân
Nương : có nghĩa là Vườn
Rọng : có nghĩa là Ruộng
Mần : có nghĩa là Làm
(vd Cha mệ cháu đi mần rọng rồi ạ ~~> cha mẹ cháu đi làm ruộng rồi ạ)
Mệ : có nghĩa là mẹ
con ròi : có nghĩa là con Ruồi
Choa : Có nghĩa là bọn tao
Rồi em của mẹ thì gọi là Gì, Em của bố thì gọi là O
Tiêng Việt đã khó tiếng nghệ an còn khó hơn nữa
TỪ ĐIỂN TIẾNG NGHỆ AN NÌ
Mi : có nghĩa là Mày
Tau : có nghĩa là Tao
Mô : có nghĩa là Đâu ?
(vd : “mi đi mô đó” thì dịch ra là “Mày đi đâu đấy”)
Tê : có nghĩa là Kia
Ni : có nghĩa là Này
Rứa : có nghĩa là Thế
Răng : có nghĩa là Sao
(vd “Răng rứa ?” dịch ra là “sao thế?” )
Ngày Mốt : có nghĩa là Ngày Kia
( vd : “mốt tau mới về” dịch ra là “Ngày kia tao mới về” )
Đọi : có nghĩa là Bát
Trốc : có nghĩa là Đầu
Tru : có nghĩa là Trâu
Lè : có nghĩa là Đùi
Nhể : từ này í chê bai có thể dịch là Chuối (mạnh hơn nhiều) or Bựa
Chộ : từ này có nghĩa là Thấy
Chi : có nghĩa là Gì ?
Nỏ : có nghĩa là Không. (Ví dụ “Nỏ đi, Nỏ cho”...nhưng mà không có câu “Đi Nỏ”hay “Cho Nỏ” đâu nhá...từ “Nỏ” chỉ đứng trước động từ...)
Bổ : có nghĩa là Ngã (vd : “hấn bị bổ xe” dịch là "Nó bị ngã xe")
Trốc Gúi : có nghĩa là Đầu Gối
Ngái : có nghĩa là Xa.
VD : Nhà mi có ngái trường ko? ~~> nhà mày có xa trường ko?
Nác : có nghĩa là Nước (nước uống í)
Môi : có nghĩa là Muôi (cái muôi chan canh í)
Su : có nghĩa là Sâu (VD : Ao ni su ri ~~> Ao này sâu thế)
Hầy : có nghĩa là Nhỉ (vd : Hay hầy ~~> Hay nhỉ or Ai đó hầy ~~> Ai đấy nhỉ )
Đài : còn có 1 nghĩa nữa là cái gàu múc nươc, hehe
Cươi : có nghĩa là Sân
Nương : có nghĩa là Vườn
Rọng : có nghĩa là Ruộng
Mần : có nghĩa là Làm
(vd Cha mệ cháu đi mần rọng rồi ạ ~~> cha mẹ cháu đi làm ruộng rồi ạ)
Mệ : có nghĩa là mẹ
con ròi : có nghĩa là con Ruồi
Choa : Có nghĩa là bọn tao
Rồi em của mẹ thì gọi là Gì, Em của bố thì gọi là O
Tiêng Việt đã khó tiếng nghệ an còn khó hơn nữa
Nghệ An choa miền trung lắm gió
Có Cửa Lò biển hát quanh năm
Cùng quê Bác xứ sở nước tương
Với Thanh Chương, nhút mặn chua cà
Bà già con trẻ có ngôn ngữ riêng
Đứa mô chưa ghé một lần
Ráng học cho kỹ điển từ sau đây
”Con trâu” thì gọi là “tru”
”Con giun” thì gọi là “trùn” đó nha
”Con gà” thì kêu “con ga”
Còn con “cá quả” gọi ra “cá tràu”
”Con sâu” lại gọi là “trâu”
”Bồ câu” thì gọi “cu cu” đó nà
”Con ruồi” lại gọi là “ròi”
”Con troi” thì gọi “con giòi” nhớ chưa
”Con bê” còn gọi là “me”
Con “mọi” là “muỗi” khi nghe đừng cười
Mà cười là choa chửi thẳng tưng
”Trốc cha mi khái cạp” là “đầu bố mày hổ tha”
”Mả cha” là “ngôi mộ của ba”
Mà “Ông cha mi xéo” là “Ông bố mày cút đi”
Muốn ở đất nghệ phải biết chuyên cần
Học nhiều từ ngữ âm vần nghe chưa
”Con người” thì gọi “con ngài”
Còn từ ni nữa nói nghe cùng rầy(ngượng)
Mà có nói thì bây mới biết
Hun – hôn, cưa – tán, mấn - váy
Môi – mui, đầu – trốc, ngứa – ngá
Sờ - rờ, nằm mơ gọi là mớ
Nhớ ghi cho kỹ kẻo rồi lỗ to
Khủy chân thì gọi lắc lè
Cơn – cây, Chủi – chổi, gốc – cộc
Sân – cươi, đường - đàng, rú - núi
Nhởi – chơi, lười – nhác, mần – làm đó nghe
Đêm nằm nếu đói đừng lo
Nhảy vô nhà bếp tìm nồi nấu cơm
Ngọ nguậy là cái đũa bếp
Giáp đít là cái rế nồi hiểu chưa
nước – nác, đọi – bát, mươn – bàn
Nướng - náng, luộc – looc, muối – mói
Gói – đùm, chum – vại, rổ - rá
dái dê là quả cà dài
mắm tôm – ruốc, Thóc – ló, ngó - nhìn
Lỡ yêu ngài(người) ở đất quê choa
Thì nên chịu khó học từ nhiều mà cưa
Nhưng học ri vẫn chưa ăn thua
-----------------------------------------
Cái "gầu" thì gọi cái "đài"
Ra "sân" thì bảo ra ngoài cái "cươi"
"Chộ" tức là "thấy" em ơi
"Trụng" là "nhúng" đấy, đừng cười nghe em
"Thích" chi thì bảo là "sèm"
Khi ai bảo "đọi" thì đem "bát" vào
"Cá quả" thì gọi "cá tràu"
"Vo trốc" là bảo "gội đầu" đấy em
------------------------------------------
Nghe em giọng Bắc êm êm
Bà con hàng xóm đến xem chật nhà
Khi "mô" sang "nhởi" nhà "choa"
Bà "o" đã nhốt "con ga" trong chuồng!
Em cười bối rối mà thương
Thương em một, lại trăm đường thương quê
Gió lào thổi rạc bờ tre
Chỉ qua giọng nói cũng nghe nhọc nhằn
Chắt từ đá sỏi đất cằn
Nên yêu thương mới sâu đằm đó em
Có Cửa Lò biển hát quanh năm
Cùng quê Bác xứ sở nước tương
Với Thanh Chương, nhút mặn chua cà
Bà già con trẻ có ngôn ngữ riêng
Đứa mô chưa ghé một lần
Ráng học cho kỹ điển từ sau đây
”Con trâu” thì gọi là “tru”
”Con giun” thì gọi là “trùn” đó nha
”Con gà” thì kêu “con ga”
Còn con “cá quả” gọi ra “cá tràu”
”Con sâu” lại gọi là “trâu”
”Bồ câu” thì gọi “cu cu” đó nà
”Con ruồi” lại gọi là “ròi”
”Con troi” thì gọi “con giòi” nhớ chưa
”Con bê” còn gọi là “me”
Con “mọi” là “muỗi” khi nghe đừng cười
Mà cười là choa chửi thẳng tưng
”Trốc cha mi khái cạp” là “đầu bố mày hổ tha”
”Mả cha” là “ngôi mộ của ba”
Mà “Ông cha mi xéo” là “Ông bố mày cút đi”
Muốn ở đất nghệ phải biết chuyên cần
Học nhiều từ ngữ âm vần nghe chưa
”Con người” thì gọi “con ngài”
Còn từ ni nữa nói nghe cùng rầy(ngượng)
Mà có nói thì bây mới biết
Hun – hôn, cưa – tán, mấn - váy
Môi – mui, đầu – trốc, ngứa – ngá
Sờ - rờ, nằm mơ gọi là mớ
Nhớ ghi cho kỹ kẻo rồi lỗ to
Khủy chân thì gọi lắc lè
Cơn – cây, Chủi – chổi, gốc – cộc
Sân – cươi, đường - đàng, rú - núi
Nhởi – chơi, lười – nhác, mần – làm đó nghe
Đêm nằm nếu đói đừng lo
Nhảy vô nhà bếp tìm nồi nấu cơm
Ngọ nguậy là cái đũa bếp
Giáp đít là cái rế nồi hiểu chưa
nước – nác, đọi – bát, mươn – bàn
Nướng - náng, luộc – looc, muối – mói
Gói – đùm, chum – vại, rổ - rá
dái dê là quả cà dài
mắm tôm – ruốc, Thóc – ló, ngó - nhìn
Lỡ yêu ngài(người) ở đất quê choa
Thì nên chịu khó học từ nhiều mà cưa
Nhưng học ri vẫn chưa ăn thua
-----------------------------------------
Cái "gầu" thì gọi cái "đài"
Ra "sân" thì bảo ra ngoài cái "cươi"
"Chộ" tức là "thấy" em ơi
"Trụng" là "nhúng" đấy, đừng cười nghe em
"Thích" chi thì bảo là "sèm"
Khi ai bảo "đọi" thì đem "bát" vào
"Cá quả" thì gọi "cá tràu"
"Vo trốc" là bảo "gội đầu" đấy em
------------------------------------------
Nghe em giọng Bắc êm êm
Bà con hàng xóm đến xem chật nhà
Khi "mô" sang "nhởi" nhà "choa"
Bà "o" đã nhốt "con ga" trong chuồng!
Em cười bối rối mà thương
Thương em một, lại trăm đường thương quê
Gió lào thổi rạc bờ tre
Chỉ qua giọng nói cũng nghe nhọc nhằn
Chắt từ đá sỏi đất cằn
Nên yêu thương mới sâu đằm đó em
Hơn
nữa thì tiếng Nghệ An 1 số vùng rất nặng nên những dấu ~ (ngã) thì đọc
thành . (nặng) (vd : cơn bạo số 7, đóng cựa lại, Đà Nặng, Hà Tịnh, cụng
đc)--> (cơn bão số 7, đóng cửa lại, Đà Nẵng, Hà Tĩnh, cũng được)
Theo Phi Lộc quê hương tôi.
Theo Phi Lộc quê hương tôi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét