Đoạn trích một bức thư
được gói kỹ càng để lại giữa cánh rừng nguyên sinh tại thượng nguồn sông Đồng
Nai bên cạnh 3 bộ hài cốt của 3 chiến sĩ thuộc Tiểu đội 1 (Trung đội Ký Con,
Trung đoàn Bình Giã, Quân giải phóng miền Nam). Xin trân trọng giới thiệu cùng
bạn đọc.
"Chúng tôi mong được ghi nhận rằng chúng
tôi đã từng sống, chiến đấu và đã chết trong một mùa Xuân giữa đất trời như
trăm ngàn cái chết của người Việt Nam chân chính cho Tổ quốc và dân tộc sống
còn... Xin cho chúng tôi gởi đến những người đang sống, sống đúng ý nghĩa
của nó lời biết ơn sâu sắc vì các bạn đang làm cho cái chết của chúng tôi giữ
được đầy đủ ý nghĩa.
Các bạn đang lao động quên mình cũng như chúng
tôi đã chiến đấu quên mình cho đất nước ta ngày nay tươi đẹp, cho dân ta ngày
càng ấm no, hạnh phúc, cho xã hội ta ngày càng dân chủ công bằng".
Sự hy sinh rất đỗi bi hùng của những chiến sĩ Giải phóng quân và
những dòng thư họ để lại như một lời ca bất tử của tuổi trẻ Việt Nam thời thắng
Mỹ, là cảm nhận của người đọc khi bắt gặp bức thư này trong tập sách. Kết thúc cuộc chiến tranh 30
năm của Cố Thượng
tướng Trần Văn Trà, do Nhà xuất bản Quân đội nhân dân ấn hành nhân kỷ niệm 30
năm ngày toàn thắng của cuộc kháng chiến chống Mỹ và lần thứ 60 Quốc khánh 2/9.
Lộ trình đến với bức thư “có một không hai” này được Cố Thượng
tướng Trần Văn Trà kể lại: Vào mùa xuân năm 1984, trong một chuyến khảo sát để
quy hoạch cơ sở sản xuất, đoàn cán bộ Nông trường “Giải phóng” – tỉnh Sông Bé
(nay thuộc Bình Dương) do đồng chí Nhân – Thượng tá quân đội chuyển ngành,
nguyên cán bộ Trung đoàn Bình Giã - dẫn đầu, ngược thượng nguồn sông Đồng Nai
tới một vùng đồi rừng nguyên sinh đã xúc động, bàng hoàng trước một cảnh tượng
rất đỗi thiêng liêng.
Trên 3 chiếc võng dù cùng cột chung đầu vào một thân cây,
là 3 bộ hài cốt của 3 chiến sĩ Quân giải phóng. Cạnh mỗi bộ hài cốt
là một khẩu AK han rỉ, một đôi dép cao su. Những bí ẩn về sự hy sinh
của 3 chiến sĩ giải phóng quân nhanh chóng được “giải mã” bởi bức thư bọc
gói kỹ càng trong ni lông và được cột chặt ở đầu võng. Tuy những dòng viết run
rẩy, nguệch ngoạc (vì bị thương, đói, khát), nhưng với những ý tứ, câu từ rất
sáng rõ.
Những người viết tự giới thiệu: “Chúng tôi: 1. Lê Hoàng Vũ, quê Thái Bình; 2. Nguyễn Chí, quê Quảng
Ngãi; 3. Trần Viết Dũng, quê thành phố Sài Gòn, chiến sĩ thuộc Tiểu đội 1,
Trung đội “Ký Con”, Trung đoàn BG (BìnhGiã), Quân giải phóng miền Nam…”
Những dòng thư đưa người đọc trở lại với một sự kiện lịch sử xảy ra
cách hôm nay (2005) gần 40 năm. Ngày đó, sau trận tập kích của Trung đoàn Bình
Giã và một số đơn vị khác thuộc Bộ Tư lệnh Miền, diệt một lực lượng lớn
quân Mỹ – Ngụy ở Bông Trang – Nhà Đỏ (Thủ Dầu Một), tháng 2/1966, trên
đường rút về hậu cứ, một tiểu đội, trong đó có các anh Vũ, Chí, Dũng, được phân
công nghi binh, đánh lạc hướng địch, để trung đoàn trở về an toàn.
Một tiểu đội 11 người với những chiếc bật lửa và vài chiếc máy
thông tin, mỗi người một khẩu AK đã làm tròn nhiệm vụ tạo dấu vết một trung
đoàn hành quân về hậu cứ sau trận tập kích thắng lợi. Sau mấy ngày băng rừng,
vượt suối, hứng chịu hàng chục phi vụ rải thảm của B52, 8 người hy sinh;
phương tiện thông tin hư hỏng.
Vượt qua những ngày “đói quay đói quắt…, khát như khô cháy cả ruột gan…” và
mang trên mình đầy thương tích, 3 chiến sĩ còn lại đã tới được cánh
rừng này. Sức kiệt, không thể đi tiếp, không còn phương tiện thông tin, các anh
quyết định dừng lại và “chọn khu rừng đẹp đẽ này làm
nơi an nghỉ cuối cùng…”.
Chúng ta hãy nghe các anh tâm sự:
“Quyết định rồi chúng tôi tự thấy khoan khoái lạ thường. Sáng suốt
hẳn lên… Dừng lại ở đây với một ít sức lực còn lại viết một tường trình cuộc
chiến đấu gửi lại cho ai đó tìm được…
Mỗi người đứng trước cái chết của mình cố gắng
dùng một chút sức còn lại, quả thật rất ít ỏi, để thay nhau chấp bút. Chúng tôi
đã chọn cây gỗ tơ còn sống lâu này làm trụ, giúp nhau mắc võng cho từng người,
thống nhất nhau tư thế nằm trên võng, sắp xếp vài đồ vật còn lại… Chúng tôi sẽ
chết ung dung thư thái như đã từng sống mãnh liệt mà thư thái với công việc
chúng tôi đã làm…”.
Sau khi chọn cho mình cái chết, 3 chiến sỹ – người yếu viết
trước, người còn sức dành viết sau; các anh dồn chút sức lực còn lại viết về
cuộc chiến đấu trong mấy ngày qua, về sự hy sinh của đồng đội; những tình cảm
thân thương da diết đối với bố, mẹ, vợ con, người thân, quê hương… và bày tỏ
niềm tin vào ngày cuộc kháng chiến chống Mỹ toàn thắng.
Lần lượt, Lê Hoàng Vũ, Nguyễn Chí vĩnh viễn ra đi. Người để lại
những dòng lưu bút cuối cùng là Trần Viết Dũng. Xin được dẫn những dòng như
dứt, rút từ gan ruột của anh:
“…Nhưng rồi các bạn giục kết thúc lá thư đi thôi. Thời gian
không chờ chúng tôi nữa. Chúng tôi đã cảm thấy sắp đến giờ phải từ giã cõi đời
này rồi. Trước khi ra đi, thư phải được bảo quản cẩn thận để tránh thời gian
mưa nắng phũ phàng. Thư. Thư phải về tới tay những người đang sống…
Nếu lá thư này được về với đồng đội chúng tôi
trong Trung đoàn BG quân giải phóng miền Nam hay một đơn vị bạn nào đó qua đây,
xin chuyển lên giùm cấp trên.
Tiểu đội Giải phóng quân chúng tôi trong
Trung đội “Ký Con” đã hoàn thành nhiệm vụ. Chúng tôi mong được ghi nhận rằng
chúng tôi đã từng sống, chiến đấu và đã chết trong một mùa Xuân giữa đất trời
như trăm ngàn cái chết của người Việt Nam chân chính cho Tổ quốc và dân
tộc sống còn.
Còn như chúng tôi được phát hiện muộn hơn sau
5 năm – 10 năm – tự do quý giá, thì xin cho chúng tôi – gởi đến những người
đang sống, sống đúng ý nghĩa của nó, trong một thời đại vinh quang, lời biết ơn
sâu sắc vì các bạn đang làm cho cái chết của chúng tôi giữ được đầy đủ ý
nghĩa. Các bạn đang lao động quên mình cũng như chúng tôi đã chiến đấu quên
mình cho đất nước ta ngày nay tươi đẹp, cho dân ta ngày càng ấm no, hạnh phúc,
cho xã hội ta ngày càng dân chủ công bằng.
Hay trong trường hợp đến 50-100 năm sau, thư
này mới tới những người, có thể gọi là thế hệ mai sau, thì cho phép chúng tôi
gửi lời chào xã hội chủ nghĩa, cho phép chúng tôi bày tỏ vui mừng tuyệt diệu vì
hạnh phúc và hòa bình đang tràn ngập hành tinh chúng ta mà chúng tôi trở thành
những hạt bụi có ích – Và hơn thế nữa nếu được, cho chúng tôi gửi lời chào niềm
nở nhất đến những con người ở những vì sao xa xôi, những người bạn mới giữa các
hành tinh.
Mùa Xuân giữa rừng miền Đông Nam Bộ.
