NHỚ MÙA XÔI TRỨNG KIẾN

Tác giả: Doduc

Mọi năm cữ này , trời thường nồm, mưa lân phân,.

Tháng Ba thanh minh cũng là mùa xôi trứng kiến. Xôi trứng kiến đen ngon đặc biệt.

Kiến đen thường làm tổ trên thân vầu. Những bãi vầu bãi vẫn bãi hóp mọc ken dày đặc là nơi cư ngụ của loài kiến đen. Tổ kiến to bằng hai ba vốc tay, dễ trông thấy từ xa. Tổ thường được xây chỗ đốt cây vầu có mắt và chỉa ra cành dăm. Đó là chỗ bám chắc nhất.

Đi lấy trứng kiến chẳng có gì khó. Vít cây vầu, chặt những tổ kiến đem ra chỗ trống chất đống. Sau đó cầm dao bổ đôi tổ kiến, gõ cho trứng rơi xuống mẹt. Những cái trứng trắng phau nhỏ nhu hạt gạo nếp vung vãi. Những con kiến thợ bị rũ ra từ trong tổ bấc giác bừng tỉnh thấy cuộc sống bị đe dọa, chúng rối rít ôm lấy một quả trứng rồi lao đi tán loạn dù chẳng biết có thoát hiểm không, nhưng còn sống còn đi, và không thể quên bồng theo quả trứng. Một bản năng làm mẹ, bản năng về trách nhiệm duy trì giống nòi luôn thức trong cái sinh vật li ti lớn hơn đầu que tăm. Mỗi khi một con bám được vào tay người chúng giận dữ ghé chiếc hàm bé xíu cắn rứt gây ngứa ngáy đến khó chịu. Lấy được bát trứng kiến về làm xôi, người ta phải phá đến cả vài chục tổ kiến và hang triệu kiến đen tan nát cửa nhà. Đó là tội lỗi, nhưng mãi sau này tôi mới lờ mờ nhận ra điều đó.

Sau khi rũ được lưng mẹt trứng thì dùng khăn mặt ẩm phủ lên mặt rồi kéo qua kéo lại cho nhũng con kiến chết dính hết vào mặt khăn. Làm cho đến lúc mẹt trứng trắng phau.

Được bát trứng kiến đồ xôi quả thật công trình.

Vị bùi béo đậm đà khi được ăn bát xôi trứng kiến bám riết tuổi thơ, bám riết cả cuộc đời, kèm nỗi buồn thoáng chốc khi nhớ đến đàn kiến đen tán loạn…

Mùa xôi trứng kiến bây giờ chỉ còn ẩn trong kí ức.

Những bãi vầu, bãi hóp, bãi vẫn từ lâu đã không còn.Tôi bảo đó có phải là lí do để kiến đen thôi không còn làm tổ? thì thằng cháu con ông bạn vong niên cho biết: “Bây giờ rừng chia, khoảnh nào có chủ ấy nên không có những đàn trâu thả rông như những năm xưa. Không có trâu thả rông thì không có phân làm vật liệu cho kiến đen xây tổ. Với lại bây giờ vùng rừng, trâu còn rất ít lắm, còn bao nhiêu rưộng mà cần đến trâu….

Cuộc sống đã chuyển sang hướng khác. Bát xôi trứng kiến chỉ còn trong kí ức lớp người như tôi.

Những lớp sau này sẽ chỉ còn biết xôi trứng kiến trên tài liệu ghi chép.

2015

Đến Cao Bằng thưởng thức đặc sản "danh bất hư truyền"

Món ăn được chế biến từ các nguyên liệu hoang sơ của núi rừng Đông Bắc nhưng lại trở thành những đặc sản không nơi nào có được.

Bánh trứng kiến, xôi trứng kiến hay xôi trám là những món ăn lạ miệng, đem lại khoái cảm đặc biệt cho người thưởng thức.

 

Bánh trứng kiến

Cứ mỗi độ tháng 4, tháng 5, bà con dân tộc Tày, Cao Bằng lại rộn ràng rủ nhau vào rừng tìm trứng kiến đem về làm bánh. Thời điểm này là lúc cây cối đang mùa đơm hoa, kết quả, cũng là lúc những tổ kiến trên cây bắt đầu chắc trứng. Du khách đến Cao Bằng cũng sẽ được thưởng thức món bánh kiến trứng thơm ngon, béo ngậy không nơi nào có được.

 

 

Để làm món bánh này không phải loại trứng kiến nào cũng làm được. Người ta phải chọn những loại kiến đen, có thân nhỏ, đuôi nhọn, đi khá nhanh và làm tổ trên cây vầu. Tổ kiến này thường kết chặt vào những cành cây, mỗi tổ lấy được khoảng vài ba chén trứng.

 

Nếp để làm bánh trứng kiến cũng phải là loại gạo nếp nương ngon, không khô quá cũng không được nhão quá, pha cùng một chút bột tẻ rồi trải trên lá nón của cây vả.

Trứng kiến đã rang thơm cùng với một chút thịt băm, cho thêm gia vị, ít hành lá tươi hoặc lá hẹ rồi trải đều lên mặt miếng bộ, đặt tiếp một lớp lá vả, cứ tiếp tục như vậy cho đến khi hết nhân. Tất cả cho lên bếp hấp cách thủy khoảng 30 phút cho bánh chín. Một chiếc bánh trứng kiến ngon có các vị béo ngậy của trứng kiến, vị thơm của hành, vị bùi của lá vả, rất hấp dẫn.

 

Xôi trứng kiến

Món xôi trứng kiến với vị béo của mỡ hành, bùi bùi của trứng kiến, thơm dẻo của xôi nếp nếu được thưởng thức sẽ khiến bạn không thể quên. Để làm món xôi này không quá cầu kỳ, gạo nếp được ngâm nước ấm vài tiếng rồi cho vào chõ đồ chín.

 

Trứng kiến khi bắt về đãi nhẹ tay trong nước ấm để những hạt trắng nhỏ không bị vỡ, thêm một chút gia vị trước khi cho vào chảo đã phi hành thơm rang chín. Để tăng hương thơm, người ta thường cho trứng kiến vào lá chuối rồi bọc kín.

 Xôi chín tới được xới tơi rồi trộn lẫn cùng trứng kiến, rắc thêm chút hành khô lên trên. Nhâm nhi tận hưởng, bạn sẽ cảm nhận được tiếng trứng kiến lách tách nổ trong miệng, vị thơm thơm, bùi bùi kết hợp với hạt xôi dẻo thơm, là món ăn thật khó cưỡng khi tới vùng đất Cao Bằng.